Jeroen: Welkom bij een nieuwe aflevering van Leaders in Finance. Deze week in gesprek met Chris Buijink, hij is de voorzitter van de Nederlandse vereniging van banken. Deze aflevering betreft een niet reguliere aflevering waarin we meer willen leren over hoe financiële instellingen omgaan met de Corona crisis. Deze extra aflevering krijgt dan ook een “time stamp” mee omdat het echt gaat om de actualiteit van vandaag. Het is vandaag vrijdag 8 mei 2020 in de ochtend. Maar hopelijk kunnen mensen er ook van leren als we straks terugkijken op de Corona crisis als iets van het verleden. Iets meer achtergrond over onze gast van vandaag: Chris Buijink is sinds 2013 voorzitter van de NVB: de Nederlandse Vereniging van Banken. Hij studeerde politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Chris Buijink was vanaf 1980 in diverse functies werkzaam bij het ministerie van Economische Zaken. Vanaf 2007 tot zijn aantreden bij de NVB was hij de hoogste ambtenaar van het departement. Chris is tevens lid van het dagelijks bestuur van VNO-NCW en lid van de Sociaal Economische Raad (SER). Verder is Chris voorzitter van de Raad van Toezicht van de Rijksacademie van Beeldende Kunsten en vicevoorzitter van de Raad van Toezicht van de Hermitage aan de Amstel. Chris is Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Hij is getrouwd en heeft twee kinderen. Welkom, Chris!
Chris: Hallo Jeroen!
Jeroen: Leuk dat je tijd genomen hebt om met Leaders in Finance te spreken over de Corona crisis. We hebben afgesproken dat we zullen tutoyeren, dus dank daarvoor. En ik wilde meteen vragen aan jou: Als je even niet naar jullie leden kijkt maar puur naar de Nederlandse Vereniging van banken zelf, hoe gaan jullie eigenlijk om met deze crisis? Werkt iedereen thuis of zitten er toch nog mensen op kantoor? Hoeveel drukker is het eigenlijk voor jullie?
Chris: Als je nu naar onze werkplek zou gaan, onze gezamenlijke werkplek op de Zuidas, dan zou je die leeg aantreffen. Want daar zit dus echt bijna niemand. Ik geloof dat er één keer per week iemand even poolshoogte gaat nemen, één van de collega’s. Zelf ben ik er al die weken één keertje geweest om daar een bestuursvergadering te doen op afstand. De bestuursvergadering was een video call maar ik vond het toch prettig om daar te zitten. Maar we werken eigenlijk allemaal thuis. Dat is toch wel een operatie om aan te wennen, vind ik, voor mezelf sprekend. Want je wordt meteen uit je hele infrastructuur getrokken. Je wordt dus eigenlijk een kleine zelfstandige, je bent in je eigen huis aan het werk.
Jeroen: En is het nou veel drukker voor jullie?
Chris: Het is een hele drukke tijd. Alles draait op volle toeren, daarmee bedoel ik dus ook dat er vele zaken zijn, bestuur sessies, de verschillende commissies, zakelijke dienstverlening, toezicht consumentenzaken die draaien soms op wekelijkse basis, soms meerdere keren per week. En dat is veel drukker dan anders en dan heb je daarnaast nog allerlei werkgroepen van specialisten op bepaalde terreinen die ook erg actief zijn. Ik ervaar het als drukker dan voorheen. En het is ook inspannender vind ik zelf. Want je zit steeds maar naar dat apparaat te turen of met de telefoon met oorknopjes in je oren aan je telefoon gekluisterd. En als je een aantal van die video calls op een dag hebt, of sowieso calls, ik vind dat behoorlijk inspannend, moet ik zeggen.
Jeroen: Ik kan het me helemaal voorstellen. Kan je schetsen in hoeverre jullie leden voorbereid waren op crises in zijn algemeenheid, maar misschien zelfs specifiek op deze vorm van crisis?
Chris: Ik denk dat niemand eigenlijk helemaal voorbereid zal zijn op deze vorm van crisis. Natuurlijk maak je overal scenario’s voor, maar een scenario dat je met z’n allen van huis uit zou gaan werken in een land in (weliswaar een intelligente) lockdown, dat is wel heel moeilijk geweest om voor te stellen van tevoren, denk ik. Maar het werkt wel en ook de banken, de grootbanken, daar werken 80-90% van de mensen van huis uit. Dat is in no time geregeld. De systemen doen het, het is echt wel een prestatie van formaat, dat het zo goed kan. Het zegt ook wat over de ICT-infrastructuur binnen die banken maar ook in het land, dat het allemaal kan.
Jeroen: Absoluut. Zonder internet was het nooit gelukt.
Chris: Nee, stel je voor dat het tien of twaalf jaar geleden gebeurd was.
Jeroen: Ja, precies. En ik merk dat je door fases heen gegaan bent. In de eerste instantie denk je wellicht “Het zal misschien nog wel een beetje meevallen”. Ik heb dat ook bij veel politieke leiders in de wereld gezien, dat ze het toch eerst een soort van enigszins downplayeden en het langzamerhand inzakte en het toch wel heel serieus was. Is dat ook iets wat jij gezien hebt bij jouw leden?
Chris: Ja, ik denk dat het zo was bij de meeste mensen. Als je mij begin februari gevraagd had dat binnen een halve maand het land in lockdown zou zijn, dat was toch een beetje ver weg wat er aan de hand was. Weliswaar was het dan in Italië – en wie weet, zonder het te weten ook nog op andere plekken – maar ik ben toch wel zelf verrast. En toen kwam de lockdown en dan denk je “Dan gaan we een tijdje in lockdown en dan gaan we daarna weer verder”. Maar op een gegeven moment dringt het echt tot je door dat zolang er geen vaccin is of andere mitigerende zaken, er weinig keuze is om dan te leven met de wereld waarin we nu terecht gekomen zijn en dat het toch wel langer gaat duren. Van de week hebben we een begin gezien van een presentatie van een weg uit de lockdown, uit een aantal aspecten van de lockdown door de minister-president en Hugo de Jonge. Dus dat geeft weer wat lucht. Maar hier zijn we nog lang niet mee klaar. Dit is geen financiële crisis, dit is een crisis die ontstaan is vanuit een groot gezondheidsprobleem en de maatregelen die overheden nemen om dat virus in te kunnen dammen, met alle effecten van dien. De supply ketens die verstoord worden, onderdelen die niet op tijd komen en dan vervolgens nog het sluiten van de maatschappij en van de economie, de horeca en andere sectoren. Het is een heel groot ding. Gelukkig gaat het misschien nu weer ietsje beter en gaan de terrassen open in juni als we het allemaal goed met elkaar volhouden om gedisciplineerd om te gaan met de gedragsregels. Maar we zijn er nog niet uit. En de economische impact – dat zie je ook in alle gefiscaliseerde cijfers van de Europese Commissie – de economische impact zal groot zijn. En laten we maar hopen op het best case scenario, dat we geleidelijk aan naar het eind van dit jaar, begin volgend jaar medisch een stukje verder zijn om het virus aan te pakken en dat we dan weer verder open kunnen gaan en dat er geen tweede golven komen.
Jeroen: Ik denk dat iedereen dat hoopt, inderdaad. Als je kijkt naar de response – er is ontzettend veel response vanuit de overheid maar ook vanuit de banken – kan je schetsen welke dingen jullie gezamenlijk hebben kunnen oppakken als NVB?
Chris: Je noemt ook terecht de maatregelen die de overheid genomen heeft, want de eerste ronde van het overheidspakket dat half maart gepresenteerd is, is echt een massief pakket. En bijvoorbeeld ook de NOW, de regeling om mensen in dienst te kunnen houden (en vergoeding te krijgen voor salaris kosten), dat is een prestatie van formaat van het UWV, want die betalen op een gegeven moment heel snel uit. En dat is heel belangrijk geweest en dat blijf belangrijk. Waar wij samen voor gekozen hebben is om zo gauw mogelijk financiële lucht te kunnen bieden aan bedrijven waarvan omzetten en inkomsten wegvallen of instorten. In dezelfde week dat de overheid kwam met de maatregelen in half maart hebben wij en een aantal banken aangekondigd dat er een uitstel van aflossingen van financieringen van tweeënhalf miljoen zal komen voor een half jaar. En wij merken aan de reacties van klanten dat dat heel welkom was. Inmiddels is dat uitgebreid tot vijftig miljoen door een aantal banken. En dat gaat dan om bedrijven die toekomstperspectief hebben en die eigenlijk kerngezond zijn, maar daar hebben we tot vorige week toch zo’n 2.7 miljard lucht geboden aan meer dan honderdduizend bedrijven. Daarnaast is de overheid gekomen met verruimingen van een aantal van de regelingen, in de eerste plaats de borgstellingsregeling MKB die ook gebruikt zal kunnen worden voor het verschaffen van de liquiditeitssteun met overheidsgarantie. Die is eind maart actief geworden. En als je kijkt naar financieringen, de stand van vorige week (elke twee weken brengen we een Corona-monitor uit, waar je het allemaal kan zien) zijn er sinds het begin 6000 bedrijven die leningen en kredietruimtevoordeel gekregen, niet met overheidsgarantie. 3,8 miljard en daar zijn nog eens een aantal honderden miljoenen erbij gekomen met overheidsgarantie. Dus alles bij elkaar zeven miljard aan uitstelaflossingen, leningen en aanvullende kredietruimte. Vorige week is het volgende overheidsinstrument, de garantie faciliteit ondernemingsfinanciering opengegaan, daarmee kunnen leningen gegeven worden met overheidsgarantie tot hondervijftig miljoen. Dat is voor midden- en grote bedrijven interessant, daar stonden iets meer dan 1200 bedrijven voor in de rij, die aanvragen worden nu behandeld. En heel belangrijk vind ik ook: Vanochtend of gisterenavond hebben de Minister van Economische Zaken en de staatssecretaris van Econonmische Zaken een brief aan de Kamer gestuurd waarin ze de lancering aankondigen van Kleine Corona Kredieten voor financieringen van tien- tot vijftigduizend Euro waarin de overheidsgarantie op zit van 95%. En we hebben de afgelopen weken bij de overheid en de collega’s van Den Haag aangedrongen dat er nog wat extra’s moet gebeuren rond de financiering juist voor de kleinere kredieten, omdat we zagen dat er tussen de regeling voor zelfstandigen de Tozo bijvoorbeeld en de kleinere financieringen onder de BMKB, dat daar toch wel een aantal bedrijven tussen de wal en het schip erbij waren, omdat ze niet in aanmerking konden komen voor de BMKB. Al deze regelingen met overheidsgarantie worden uitgevoerd via de banken en die vragen ook gewoon een bancaire beoordeling, dat wil de overheid ook, dat willen de banken. Je hebt de zorgplicht naar je klant, “Kunnen ze zo’n lening wel aan? Is er straks ook terugbetaal-capaciteit? Is er wel toekomstperspectief?” Maar ook de zorg naar de overheid, want die zet daar ook z’n geld op in. En natuurlijk moet je als klant ook geen onverantwoorde risico’s nemen in deze situatie. Want we moeten nog door naar de volgende fase van hopelijk herstel, om dan onze rol te kunnen blijven spelen. We hebben nu van de toezichthouders in Frankfurt en Europa ruimte gekregen, ook van De Nederlandsche Bank. Omdat de banken sterke buffers hebben, er goed voorstaan om wat van die buffers nu ook te gaan gebruiken om ruimhartig maar zorgvuldig financiering te bieden voor bedrijven en de economie, met name ook binnen kleine bedrijven. Dus dat geeft ons de mogelijkheid om ook in deze hele onzekere tijd niet op de rem te gaan staan maar juist ook gas te geven, maar dat wel altijd op een verantwoorde manier te blijven doen. Dus ik denk dat met deze nieuwe stap, dat Kleine Corona Kredieten instrument, dat nu dan hopelijk ook, het gaat de Europese Commissie voor goedkeuring, dan kan het half mei hopelijk operationeel worden. Daar zitten wat lichtere toetsen op, juist ook om het gemakkelijker te maken. Daar nemen we ook meer risico’s mee, de banken zelf maar ook de overheidsgarantie. Maar daar hebben we toch een tienduizend bedrijven extra mee kunnen helpen. We kunnen niet alle bedrijven helpen, net zoals de overheid ook niet alle bedrijven en alle ondernemingen kan helpen. De economische impact van deze crisis is zo groot dat er bedrijven zijn die dat niet zullen overleven. Bedrijven die er voor de crisis al niet zo goed voorstonden, omdat ze met verandering in de markt te maken hadden waar ze zich moeilijk aan wisten aan te passen of weinig reserves hadden. Die krijgen het nu wel heel erg zwaar. En we weten het natuurlijk niet precies, maar we hopen dat het nu de goede kant op gaat. Dat geleidelijk aan weer meer bedrijvigheid weer mogelijk gaat worden. Maar niemand weet precies hoe het zich zal ontwikkelen, dus dan moeten we het hier nog een tijdje echt goed volhouden met elkaar. Ruimhartig en zorgvuldig bezig zijn. En voortdurend ook kijken van “Waar zijn er dingen die we nog slimmer kunnen doen?” Een voorbeeld wil ik noemen; toen de borgstellingsregeling MKB half maart gelanceerd werd, was er een terugbetaal-termijn voorzien van twee jaar en daarom hebben we gezegd “Waar zijn we mee begonnen?”, maar eigenlijk werkt dat niet altijd. Wij voorzien niet dat bedrijven in staat zullen zijn om binnen twee jaar weer helemaal terug te betalen. Dus we hebben daar vier jaar van gemaakt. En zo zit je ook voortdurend te sleutelen dat je bijvoorbeeld ook bij de toetsing van de terugbetaal-capaciteit van een bedrijf je natuurlijk het liefst naar de prognoses kijkt van de omzet in de toekomst, maar je kan ook kijken van “Wat is er aan omzet gemaakt in het verleden?” Terwijl je op basis van ervaringen die je opdoet – aan de schroefjes draaien om de machinerie juist zo goed en zo soepel mogelijk te doen in het belang van de klanten – bedrijven te laten draaien.
Jeroen: Dat is helder. En ik kan me voorstellen dat er continu overleg is tussen jou en jouw mensen en Den Haag; de overheidsinstanties. Hoe belangrijk is het nou dat jij als ex-top ambtenaar, ex-secretaris generaal van Economische Zaken en andere topfuncties binnen de overheid, dat je daar ontzettend veel feeling mee hebt maar ook het netwerk hebt liggen voor de NVB?
Chris: Ik ben dat niet alleen, want er zijn wel collega’s uit de banken, mensen uit het bureau van de NVB, op allerlei niveaus hebben we heel veel contacten met de ministeries in Den Haag, met de ondernemersorganisaties, MKB-Nederland, VNO, de brancheorganisaties. Maar ik ervaar het wel, ik kom ook deze weken met een grote mate van intensiteit oude collega’s tegen in de contacten en in de calls. En in ieder geval voelt het allemaal vertrouwd en je hebt niet veel woorden voor elkaar nodig om elkaar te begrijpen. Of het nou gaat om de uitvoering waar ik zelf ook gewerkt heb, bij RVO of op de kerndepartementen, ik ervaar het als een pre dat ik die organisaties en Economische Zaken, maar ook andere departementen waar ik dertig jaar gewerkt heb, vrij goed ken.
Jeroen: Ik kan me voorstellen dat als je dezelfde taal spreekt het heel makkelijk is. De banken hadden natuurlijk nooit zo veel liquiditeit kunnen verstrekken zonder die garantie, tenminste, ze hadden het wel gekund maar dan was het waarschijnlijk onverantwoord geworden. Maar kan je iets zeggen over de verhouding tussen hoeveel extra risico’s de banken nu nemen om liquiditeit in de markt te krijgen versus het deel dat eigenlijk grotendeels garant gesteld wordt door de overheid? Waarom vraag ik dat? Uiteraard omdat niemand erop zit te wachten dat deze gezondheidscrisis ook een financiële crisis wordt.
Chris: Nee, dat moet het natuurlijk inderdaad niet. Maar de ruimte zou niet gegeven zijn door de toezichthouders en ook breder in Europa om dit te doen als de banken er niet gewoon sterk voorstaan. Dus die ruimte is er. Dus dat moet je dus ruimhartig maar wel zorgvuldig doen, wat ik net ook zei. Dus je moet wel op een verantwoorde manier bezig blijven, dat mag iedereen van ons verwachten. We staan natuurlijk in het belang van klanten zelf. De banken kunnen dus wezen, het is ook voortdurend overleggen met de toezichthouders. De banken kunnen dit aan, ook als wij nieuwe instrumenten in de markt gaan zetten of maatregelen nemen, dus uitstel van aflossingen. Dan hebben we daar natuurlijk ook contacten over met de toezichthouder om te laten zien dat we verantwoord bezig willen zijn en zijn. Dus daar maak ik me nu niet zo’n zorgen over. En binnen de banken zelf werken de checks en balances natuurlijk ook volop en wordt er ook heel veel aan het risicomanagement gedaan. En voordat er een stap gezet wordt, is dat van alle kanten en alle invalshoeken doorgelicht, zodat er niets onverantwoord gebeurt. Dus die overheidsgaranties zijn zeker belangrijk, dat maakt het mogelijk om wat ruimhartiger te zijn. Maar je moet toch altijd zorgvuldig blijven om dat ook te doen.
Jeroen: Hoeveel samenwerking is er tussen jouw club en de internationale bankenclubs en andere internationale Europese organisaties?
Chris: Veel. We werken natuurlijk samen met de Europese Bankenfederatie; de EBF. En volgende week heb ik daar een bestuursvergadering van, die hadden we eigenlijk willen doen in Zagreb, maar dat wordt nu ook weer zo’n verboden call, in Zagreb vanwege het Kroatische voorzitterschap van de Europese Unie. En daar hebben we het ook over allerlei Corona-gerelateerde zaken. We stemmen ook af voor gezamenlijke acties richting de Europese Commissie of naar de Europese Centrale Bank. Maar ook zitten we in een wereldwijd netwerk; de Internationale Bankenfederatie (IBfed). En dat is ook een buitengewoon nuttig forum om ervaringen uit te wisselen, omdat je daar ook de collega’s uit de Verenigde Staten, uit Azië, uit China, uit Australië en Zuid-Afrika – om er maar een paar te noemen – te maken hebt. En dit is een wereldwijde crisis en dan is het goed om ervaringen van die andere delen van de wereld te horen: “Bij ons gaat het zo”. Dan kan je ook van elkaar ideeën opdoen. Maar in Europees verband is het essentieel, omdat heel veel van de maatregelen die welisaar vaak nationaal worden toegepast, maar die komen toch uit Brussel en Frankfurt. Dus om daar ook volop in contact te zijn is belangrijk, ook met de leden van het Europees Parlement. We hebben ook zelfs een vooruitgeschoven post in Brussel die ook overuren maakt, waar twee collega’s zitten en die ook weer nauw contact hebben met de collega’s van de Europese Bankenfederatie. Maar ook met andere Nationale Bankenfederaties, want het is ook goed om af en toe eens te kijken van “Hoe werken nou de instrumenten die in Duitsland of in Zwitserland ingezet worden? Hoe gaat het daar?”
Jeroen: Heb je daar weleens iets uit kunnen kopiëren, waarvan je zegt “Dat hebben we echt uit een ander land gepakt, dat kunnen we hier ook gebruiken”?
Chris: Nee, maar het is natuurlijk wel zo dat er in een aantal andere landen al eerder stappen gezet zijn om voor de kleinste kredieten dingen te doen. En ik ben blij dat dat voor ons gebruikt wordt om te zeggen van “Wij moeten daar in Nederland ook nog iets aan doen”, en daar is het KKC- instrument uit voortgekomen; Kleine Kredieten Corona. Dat is een belangrijke stap en daar kijk je dus “Hoe gaat dat in het Verenigd Koninkrijk? Hoe gaat het in Duitsland?” Dat is wel iets waar je naar kijkt. Maar ook heel belangrijk is – ik noemde het daarstraks al – de contacten met ondernemersorganisaties in eigen land om samen ook activiteiten op te zetten. Volgende week hebben we een webinar met InRetail, de detailhandel, op dinsdagavond om ook in gesprek te gaan met ondernemers om hun vragen te beantwoorden. Hoe kan je je nu het beste voorbereiden op bijvoorbeeld een aanvraag voor de borgstellingsregeling MKB of voor het nieuwe instrument, voor de Kleine Kredieten? Hoe beter voorbereid je daar komt, hoe sneller ook de doorloop kan zijn van de behandeling van de aanvraag. En daarnaast zijn de brancheorganisaties ook heel belangrijk voor ons om signalen door te krijgen van hoe zij hun achterband of de garagehouders in de en de Bovag of de horeca, hoe zij er voor staan, maar ook hoe zij de contacten met banken ervaren. Daar kan je ook weer van leren.
Jeroen: Interessant. Ik heb nog twee laatste vragen aan je, Chris. Het heeft ook een enorme impact op iedereen en heel veel werk en er worden ook extra risico’s genomen, natuurlijk in dit geval door de overheid, maar ook door de banken. Er komt veel negativiteit bij. Maar zie je ook dat er leden zijn of zie je bij jezelf dat er bepaalde hele goede dingen hieruit voortkomen of zelfs kansen?
Chris: Ik had het daarstraks al even over die commissies, zakelijke dienstverlening, retail, toezicht, bestuur, dat op volle toeren draait. De eensgezindheid is groot en ook het besef dat we hier ook gewoon samen moeten laten zien wat de maatschappelijke betekenis is van banken, juist nu. Natuurlijk moeten banken individueel ook laten zien wat ze doen, maar iedereen hecht er ook een enorm belang aan dat we laten zien dat we samen optrekken en dat we daarmee laten zien dat we in deze situatie gewoon maximaal duidelijk willen maken wat onze rol is en hoe belangrijk die is en hoe goed die kan helpen, juist in een situatie zoals deze. En iedereen is ook ontzettend gemotiveerd en dat geldt ook binnen de individuele banken naar de individuele klanten van banken, dat je straks kan zeggen “We hebben toch alles dat mogelijk was gedaan om er te zijn voor de klanten”. Zowel aan de retail klanten – waar we het nog niet over gehad hebben – als aan de zakelijke klanten.
Jeroen: En tot slot: Kan je nog iets delen over bepaalde prioriteiten die jullie hebben voor de komende tijd, Corona-gerelateerd?
Chris: Heel transparant zijn in de communicatie over welke instrumenten we hebben om in te zetten, hoe we kunnen helpen en hoe dat in elkaar steekt en hoe je je zo goed mogelijk kan voorbereiden. Er zijn inmiddels toch weer een aantal faciliteiten verruimd of in het leven geroepen die de banken uitvoeren met garanties van de overheid. De banken hebben hun eigen instrumenten. Daarnaast zijn er natuurlijk andere spelers. De ministeries hebben ook voor startups en scaleups faciliteiten in het leven geroepen. Ik denk dat het heel belangrijk is dat we dat allemaal zo transparant mogelijk maken; waar je voor wat terecht kan en dat ook goed doorverwijzen naar elkaar, naar de verschillende loketten en dat we transparant zijn. En daarom hebben we bijvoorbeeld inmiddels twee Corona-monitors uitgebracht die we om de twee weken doen, zodat we ook goed kunnen laten zien “Wat gebeurt er nu feitelijk? Waar staan we? Wat doen we?”, zowel aan de zakelijke kant als aan de retail kant. Dat is nu voor mij een grote prioriteit. En dan de vinger aan de pols houden bij die instrumenten die we in het leven geroepen hebben, die de overheid in het leven geroepen heeft, die we samen uitvoeren, dat we altijd alert blijven op waar we het nog net een tandje kunnen beter doen, een tandje slimmer doen, mensen nog beter geholpen kunnen worden. Dat vind ik heel belangrijk.
Jeroen: Voordat ik je ga bedanken, is er nog iets waarvan jij zegt “Dat had ik toch nog even heel graag willen benoemen of willen zeggen”?
Chris: Je hebt het gehad over de departementen waar ik vroeger gewerkt heb en de samenwerking nu met de departementen. Je hebt het gehad over samenwerking met de banken en tussen de banken. Er zijn nog een paar andere dingetjes die ik doe, die ik niet doe vanuit mijn bankenwerk, ik ben voorzitter van de Raad van Toezicht van de Rijksakademie van Beeldende Kunsten hier in Amsterdam en ik zit ook in de Raad van Toezicht van de Hermitage aan de Amstel. Ik zal met de laatste beginnen, dat is een culturele onderneming. Krijgt geen overheidssubsidies, wel af en toe voor de verbouwing van het monumentale pand waar ze in zitten, dat soort zaken, maar niet voor het in stand houden. Dat is natuurlijk ook een hele uitdaging in deze tijden. En gelukkig zijn er een aantal maatregelen genomen. Maar ik denk dat het heel belangrijk is dat er ook nog gekeken wordt naar die instellingen die ook belangrijk zijn voor het hele culturele landschap in dit land en die hun inkomsten hebben zien wegvallen en die geen overheidssubsidies krijgen en een beetje buiten de regelingen vallen en niet altijd – sommige wel, sommige niet van de overheid – tot hun recht kunnen komen. Dus daar zou ik toch wel weer aandacht willen vragen. Gelukkig horen we dat er kans is dat de musea weer open kunnen op afzienbare termijn. Althans op een verantwoorde manier, want het is natuurlijk wel heel bijzonder als je plotseling geconfronteerd wordt met het helemaal dicht moeten van het museum. En wat de Rijksakademie van Beeldende Kunst betreft, dat is eigenlijk hetzelfde, die krijgen wel overheidssubsidies, dus dan zit je wat safer. Maar het vraagt wel heel veel van de instellingen. Wat ik maar wil zeggen is, directeuren van een aantal grote musea die hebben daar van de week nog eens een brief aan gewijd – terecht – dat we de gezondheidscrisis willen aanpakken, dat we heel veel aandacht geven aan de schade te voorkomen en beperken in de economie, maar laten we ook kijken naar een sector zoals de culturele sector, waar ook heel veel ZZP’ers zijn en ervoor zorgen dat die rijke culturele sector die we in Nederland hebben ook straks weer gewoon voor het land en voor de samenleving actief kan zijn.
Jeroen: Dat is nog een mooie toevoeging. Het is een mooi bruggetje naar dat ik je ooit ga vragen om deel te nemen aan een reguliere uitzending van Leaders in Finance, zodat we die dingen nog wat verder kunnen uitdiepen. Voor nu, ontzettend bedankt! Het is razend interessant om te zien hoe jijzelf maar ook jouw organisatie van De Nederlandse Vereniging van Banken en haar leden omgaan met deze crisis. Heel veel dank voor je tijd en excuus dat ik je dan toch weer één van die conference calls heb moeten laten doen. Want als ik je zo beluister is dat nou niet je allergrootste hobby. Ik kijk er ook weer naar uit om mensen persoonlijk te ontmoeten.
Chris: Ja, weet je ook wat het is; als je bijvoorbeeld een meeting hebt waar je drie bewindslieden hebt, vijftien mensen van banken, een aantal ambtenaren en toezichthouders en je ziet elkaar niet, want het is niet altijd een video call, je komt er wel doorheen maar je ziet elkaar niet. En het is zo belangrijk om elkaar een beetje te kunnen zien. Hoe reageert men op een opmerking van elkaar? Die interactie. Maar dat komt op een gegeven moment weer terug.
Jeroen: Absoluut! Ik ben het 100% met je eens. Ik hoop het nog een keer te doen. En nogmaals dank voor je tijd!
Chris: Graag gedaan, tot ziens!
Dit was Leaders in Finance. Onze reguliere afleveringen, waar we in gesprek gaan met Leaders in de financiële sector over hun organisaties, veranderingen in de sector en niet in de laatste plaats, waar we de mens achter het succes willen leren kennen, zijn te beluisteren via Spotify, Apple, Google of de website. Daarnaast is er over alle afleveringen, ook over deze extra aflevering met Chris Buijink, meer informatie te vinden op leadersinfinance.nl. Zoals altijd wil ik onze sponsoren Interim Valley, FG Lawyers en Bizcuit van harte danken voor hun support.