Transcriptie: Jeroen Rijpkema
Onze gast ging als vers afgestudeerd bedrijfskundige werken in het hoofdkantoor van een grote bank. Hoe was het om als jongeman uit West-Brabant binnen te komen in een Amsterdams bankkantoor? “Om gewoon met stropdas naar kantoor te gaan, dat had ik een paar weken daarvoor nog niet meegemaakt en ik moest ook echt wel even zoeken naar wat kledingadviezen van hoe je je kleedt om naar kantoor te gaan op de Vijzelstraat in Amsterdam.” Hoe wil zijn bank zich onderscheiden van andere Nederlandse banken? “We zeggen weleens dat we een beweging zijn met een banklicentie. Dan gaat het ons in eerste instantie om het creëren van positieve impact.” Maar als beweging moet je morele keuzes maken en richting kiezen. Is dat niet ingewikkeld? “Daarmee hebben we ook het concept geïntroduceerd van de zone van het oncomfortabele debat, waarin je zegt dat we nu iets vervelends zakelijk moeten bespreken, dat staat los van de persoonlijke relatie. Maar benoem het dan ook zo.” Onze gast van vandaag is de CEO van Triodos Bank, Jeroen Rijpkema. Je host is die andere Jeroen, Jeroen Broekema.
Jeroen Broekema: Welkom bij een nieuwe aflevering van Leaders in Finance. Deze week Jeroen Rijpkema, de CEO van Triodos Bank. Nog nooit eerder had ik een gast die van zo dichtbij moest komen, hier in Driebergen bij Grytte Bloemenheuvel. Want Triodos zit hier letterlijk aan de overkant van de weg. Welkom, Jeroen!
Jeroen Rijpkema: Dankjewel, Jeroen!
Jeroen Broekema: Leuk dat je de tijd neemt om met Leaders in Finance in gesprek te gaan. Zoals we dat altijd doen bij Leaders in Finance ga ik jou introduceren. Jeroen heeft een lange staat van dienst in de financiële sector, met name bij ABN AMRO waar hij zo’n 33 jaar werkte in allerlei posities, laatstelijk als CEO van ABN AMRO Private Banking International. Na zijn ABN AMRO tijd stond hij aan de basis van Transactiemonitoring Nederland (TMNL), een anti money laundering transactiemonitoring platform opgericht door een aantal Nederlandse banken, waaronder Triodos en ABN AMRO. Jeroen studeerde bedrijfskunde aan Nijenrode en daarna dezelfde studie in Delft. Jeroen is 62, is getrouwd en woont in Amsterdam. Voordat we starten met dit interview, wil ik ook nog even benoemen dat we een keer eerder met Triodos spraken, dat was toen met Matthijs Bierman, de toenmalige Directeur Nederland van Triodos. Dat was aflevering 33, voor wie dat een keer wil opzoeken. Maar nu over naar jou. Wat ik altijd het leukst vind om een interview mee te starten is om de organisatie die jij representeert, Triodos, neer te zetten en te structureren aan de hand van de stakeholders. Met welke stakeholder zouden we moeten starten wat jou betreft?
Jeroen Rijpkema: Het doel van Triodos is om een positieve impact te creëren in de maatschappij door bewust om te gaan met geld. Wij geloven heel erg dat door geld op een juiste manier aan te wenden je positieve impact kunt creëren voor mens, samenleving en milieu. Dat sluit ook aan bij de naam Triodos; drievoudige weg. We geloven er heel erg in dat je je bewust moet zijn wat je met geld kunt creëren en daar richten wij ons op. Dat is het uitgangspunt geweest van onze founders in 1980 en we zijn er al 42 jaar succesvol in.
Jeroen Broekema: Mooi! Als we dan die verschillende stakeholders langslopen, wie zijn nu eigenlijk jullie klanten?
Jeroen Rijpkema: Dat is uiteenlopend. We hebben zo’n 750.000 klanten in vijf landen. Triodos is actief in uiteraard Nederland, met retail banking, private banking en het verstrekken van leningen aan zakelijke klanten. Daarnaast hebben we ook met Triodos investment management een omvangrijke activiteit in het opzetten en runnen van beleggingsfondsen, zowel in niet-beursgenoteerde activiteiten als in beursgenoteerde activiteiten. Daarnaast zijn we actief in Duitsland, België, Spanje en in het Verenigd Koninkrijk. We hebben ook nog een activiteit rondom het geven van geld. Dus we zijn eigenlijk in drie activiteiten met geld bezig. Geld als betaalmiddel en onderdeel van je leven, geld als investeringsmiddel en geld als giftmiddel. Er zijn veel mensen die een deel van hun geld willen weggeven om bij te dragen aan een betere wereld. Dat doen we met het Triodos Regenerative Money Center.
Jeroen Broekema: Ik neem aan, maar spreek me tegen, dat Nederland verreweg de grootste markt is voor jullie?
Jeroen Rijpkema: Nederland is onze bakermat; daar zijn we begonnen. Daar hebben we op dit moment inderdaad de meeste klanten.
Jeroen Broekema: Wat is het tweede land voor jullie qua aantal klanten of aantal activiteiten die jullie daar hebben?
Jeroen Rijpkema: Qua omvang hebben we substantiële activiteiten in België, Spanje en het Verenigd Koninkrijk. We hebben groeiende activiteiten in Duitsland.
Jeroen Broekema: Helder. En de stakeholder medewerkers/collega’s, hoeveel zijn er bij Triodos? Wat voor soort dingen doen die allemaal?
Jeroen Rijpkema: Vooral bezig zijn met het bedienen van klanten en het helpen runnen van een financiële instelling, maar wel vanuit de gedachte dat die financiële instelling echt wel hier is om een missie te vervullen. De missie ik daarnet aangaf, de mens centraal stellen en in staat stellen om binnen de planetaire grenzen van onze aarde te leven en daar ook een bijdrage aan te leveren. Dus we zijn heel erg bezig met het beheren van resources, circulatie, energie, voedsel, natuur en sociale inclusie in de maatschappij en welzijn. Daar zijn we met uiteenlopende activiteiten mee bezig. We hebben zo’n 1700 medewerkers, verdeeld over deze vijf landen en de verschillende activiteiten.
Jeroen Broekema: Helder. Zijn dat heel vaak mensen die eerder bij andere banken werkten?
Jeroen Rijpkema: Voor een deel wel. Maar er zijn ook gewoon veel jongere mensen die direct gekozen hebben om bij Triodos te gaan werken. Maar er zijn uiteraard ook mensen die eerst ervaring hebben opgedaan bij andere financiële instellingen of bij andere activiteiten in onze maatschappij en dan op een later moment naar Triodos zijn gekomen. Daar ben ik natuurlijk zelf ook een voorbeeld van. Ik ben ook op latere leeftijd bij Triodos mogen starten.
Jeroen Broekema: Helder. Na 33 jaar bij ABN AMRO kunnen we dat wel stellen. Als we dan kijken naar de aandeelhouders, jullie hebben certificaathouders, maar naar het eigendom van de bank?
Jeroen Rijpkema: Het eigendom van de bank zit bij zo’n 43.500 certificaathouders, die bezitten met elkaar ruim 14.4 miljoen certificaten. En dat is een bewust systeem, wat onze oprichters gekozen hebben om aan de ene kant mensen in te staat te stellen bij te dragen aan de maatschappelijke impact die Triodos Bank wil realiseren. En tegelijkertijd ook het stemrecht onder te brengen bij een aandeelhouder of administratiekantoor aandelen aan Triodos Bank die kijkt naar de drievoudige belangen. Het driedelig belang van de belangen van de certificaathouders, de belangen van de missie en de belangen van de bank. En dat in evenredige verantwoordelijkheid en belang. Dat is een systeem wat 42 jaar lang goed functioneert en wat nu aan verandering onderhevig is. Maar dat is dus de huidige opzet.
Jeroen Broekema: Helder. Er is veel over geschreven de laatste tijd, daar komen we later in het gesprek ook nog wel even over te spreken. Maar ik wil nu graag mijn structuur van de stakeholders vasthouden. Nog één vraag over die andere eigenaar, klopt het dat er ook institutionele partijen certificaathouder zijn, zoals Rabobank? Of heb ik dat niet goed in mijn voorbereiding gelezen?
Jeroen Rijpkema: Ik denk niet dat ik hier moet gaan praten over individuele certificaathouders, maar we hebben een mooie gespreide stand van certificaathouders die een aantal certificaten hebben, tot certificaathouders die een behoorlijk deel van de certificaten hebben als particulier. Ook family offices, we hebben ook instituten en charitasinstellingen die certificaten hebben, en ook een aantal institutionele beleggers.
Jeroen Broekema: Helder, dus niet alleen particulieren. Een andere stakeholder, belangrijk voor elke financiële instelling zijn de toezichthouders. Hoe zit dat bij jullie precies in elkaar?
Jeroen Rijpkema: Zoals iedere financiële instelling hebben wij als toezichthouder de Nederlandsche Bank (link naar Klaas Knot, de President van de Nederlansche Bank) en de Autoriteit Financiële Markten (link naar de Bestuursvoorzitter van de AFM, Laura van Geest) in Nederland, en ook in de andere landen waar wij actief zijn hebben we de lokale toezichthouder op de financiële prudentie en de lokale toezichthouder op de marktactiviteiten.
Jeroen Broekema: Helder. De toezichthouder samenleving is natuurlijk eentje dat jullie heel erg goed past als stakeholder en relatief makkelijk te beantwoorden. Of zie ik dat verkeerd?
Jeroen Rijpkema: Kun je die vraag nog eens stellen?
Jeroen Broekema: De stakeholder samenleving is voor jullie extreem belangrijk, zo bedoel ik het.
Jeroen Rijpkema: Ja, dat is zeker. Als we kijken naar de manier waarop wij kijken naar ons werk, we zeggen weleens, “We zijn een beweging met een banklicentie.” Dan gaat het ons in eerste instantie om het creëren van positieve impact bij alle activiteiten die we doen en die we financieren. Dan kijken we, “Wat is de positieve impact? Past dat ook bij de behoefte van de maatschappij en kan ook de ondernemer die we financieren die impact realiseren?” Daarna kijken we naar het risico wat aan die activiteiten verbonden is. Want we zijn een financiële instelling, dus we zijn ook gericht op het beheersen van risico. En als laatste kijken we naar het rendement. In die driehoek van hoge impact, een bescheiden risico en een acceptabel of adequaat rendement bewegen we ons. Dat hebben we al 42 jaar gedaan en ik ben er ook trots op, wat ik afgelopen week zei tijdens onze aandeelhoudersvergadering, het is echt wel bijzonder om te zien dat wij in 42 jaar lang echt heel veel positieve impact hebben kunnen creëren en altijd winstgevend zijn geweest.
Jeroen Broekema: Ja, dat kan ik me voorstellen! Ik heb in mijn voorbereiding iets meer dan een uur naar jou zitten luisteren voor een interview dat je gaf. Ongelooflijk interessant hoe je dat deed voor de UvA, het heet geloof ik ‘Room for Discussion’, op YouTube. Heel interessant om te kijken. Daar noem je ook iets wat ik interessant vond, je zei, “In 1990 financieren we al een eerste windmolen.”
Jeroen Rijpkema: Zeker.
Jeroen Broekema: We hebben het over 32 jaar geleden.
Jeroen Rijpkema: Dat was toen revolutionair. En ik denk dat op heel veel gebieden Triados revolutionair is en was, maar ook nog steeds is en wil zijn. We hebben eigenlijk ook in onze gedachten dat we positieve verandering willen financieren. Tegelijkertijd willen wij ook het financiële stelsel positief beïnvloeden door vooruitstrevend te zijn in de veranderingen en ook andere partijen te stimuleren om bewust om te gaan met het geld en het geld ook in die kant te sturen waarmee positieve verandering bevorderd kan worden. De windmolen was daar één van, daarna zijn we vooruitstrevend geweest in zonne-energie. Maar we doen veel meer dan alleen maar ons te richten op activiteiten rondom energie en klimaat. In dat terrein zijn we bijvoorbeeld onlangs, vorig jaar, ook heel vooruitstrevend geweest met onze pledge van ‘As one to zero”, waarbij we als één van de eerste, zo niet de eerste financiële instelling zijn geweest die zegt, “Wij willen in 2035 carbon neutral zijn.” Dus we willen dan geen CO2 meer uitstoten wat we niet kunnen compenseren. Daarmee zijn we echt vooruitstrevend, want we zijn niet alleen van plan om dat te doen ten aanzien van onze lening portefeuille, maar ook ten aanzien van onze beleggingsportefeuille. Zoals gezegd, we beleggen niet alleen in niet-beursgenoteerde activiteiten, maar ook in beursgenoteerde activiteiten. Dus we zullen de totale CO2-uitstoot van onze portefeuille qua leningen en qua beleggingen reduceren door met die partijen in gesprek te gaan en tegelijkertijd ook te proberen om wat we nog niet hebben kunnen reduceren te compenseren.
Jeroen Broekema: Duidelijk. Iets wat ik ook met je wilde bespreken is: er wordt jou heel vaak de vraag gesteld – dat heb ik gezien in de voorbereiding – “Begin je niet te veel te lijken op de grootbanken? Doen die niet hetzelfde? Is het moeilijker om je uniek te blijven opstellen?” Ik vind dat altijd raar, want ik denk, als ik dan naar die grootbanken kijk en naar Triodos, is het nog steeds ongelooflijk anders in de praktijk. Mijn vraag aan jou is: is het soms lastig om uit te leggen – want ik denk dat jij het met mijn eerste deel eens bent, maar zo niet, hoor ik het ook graag – dat jullie nog steeds zo anders zijn dan die grootbanken?
Jeroen Rijpkema: Ik denk niet dat het lastiger is uit te leggen, maar ik ben vooral verheugd dat andere financiële instellingen onze kant opschuiven. Ik zie dat niet als bedreiging; ik zie het vooral als aanmoediging. Dat is ook precies wat we willen. Zoals gezegd, we financieren verandering, maar we willen ook het financiële stelsel van binnenuit mee helpen te veranderen. Ik denk overigens dat het Nederlandse financiële stelsel daar ook echt wel in voorop loopt. We hebben een klimaatakkoord gesloten voor de financiële sector, dat is ook in Europa best wel vooruitstrevend wat we doen. Dus ik verwelkom dat, maar tegelijkertijd is het voor ons ook een aanmoediging om steeds wel te zorgen dat we een stap of meerdere stappen voor blijven. Vandaar ook onze pledge “As one to zero”, en ik kan alleen maar hopen dat andere financiële instellingen in Nederland dat gaan volgen. De enige instelling waarvan ik nu weet die dat gevolgd heeft is een bank in Australië, die toevallig met ons ook in de Global Alliance for Banking on Values zit. Ik probeer dat natuurlijk bij mijn collega’s in Nederland ook voor het voetlicht te brengen.
Jeroen Broekema: Mooi antwoord! Je zei 750.000 klanten, is het nou eigenlijk belangrijk voor Triodos om te groeien, om groter te worden? Of is dat eigenlijk helemaal niet relevant?
Jeroen Rijpkema: Ik denk dat voor ieder bedrijf een gezonde groei goed is. Het houdt je scherp, het geeft nieuwe mogelijkheden en op een gegeven moment moet ook een bestand van klanten in beweging blijven omdat je je dan ook het beste kunt blijven voorbereiden op de toekomst. Groei vind ik vooral van belang in termen van onze maatschappelijke impact. Ik wil in ieder geval zorgen dat we relevant zijn en zo mogelijk nog relevanter worden qua impact. Groei qua omvang van de bank is daar een middel toe, maar is niet een doel op zich. Groei in termen van verbetering van onze financiële resultaten is ook een middel om op een langere termijn onze rol als voorvechter van positieve impact gestand te kunnen doen. Dus daaraan zullen we moeten werken. Maar uitgangspunt voor Triodos is en blijft om onze missie te verwezenlijken en daar moeten we ons vooral op richten.
Jeroen Broekema: Helder. Je noemt ook best wel geregeld dat Triodos in een transitiefase zit. Wat bedoel je daar precies mee?
Jeroen Rijpkema: Ik denk dat er met ieder bedrijf momenten zijn dat je zegt, “We hebben heel veel bereikt.” Ik denk dat dat echt bij Triodos ook zo is. Ik ben heel erkentelijk voor al hetgeen onze voorgangers in de afgelopen 42 opgebouwd hebben. Tegelijkertijd vereist onze maatschappij en de tijd ook dat we de bakens verzetten en ons ook aanpassen aan nieuwe eisen en ons gereed maken voor een vervolg in de toekomst. Bij Triodos betekent dat dat we nu in een fase zitten van transitie van leiderschap en cultuur. Mijn komst is daar een voorbeeld van, maar het gaat vooral niet om mij. Je ziet dat in de Raad van Bestuur er veranderingen zijn, in senior management zijn veranderingen, in de Raad van Commissarissen zijn veranderingen, in de aandeelhouders zijn veranderingen. Dat komt nu allemaal bij elkaar, dat is een transitiefase waarin we opnieuw het bestuur van Triodos Bank invulling geven. Daarnaast zijn we bezig met aanpassingen in de kapitaalstructuur. Je had het al even over certificaten. Zoals bekend, we zijn nu in een fase dat we naar een nieuwe manier van verhandeling gaan kijken. En daarnaast zijn we bezig om de manier waarop we het bedrijf georganiseerd hebben ook aan te passen. Dus we hebben nu een bedrijf wat veel waarde hecht aan de autonomie van afzonderlijke onderdelen en om de gezamenlijke kracht te versterken willen we die onderdelen verder gaan integreren zodat we de gezamenlijke schaalgrootte beter kunnen benutten. Dat zijn drie transities die tijd kosten, maar die uiteindelijk naar onze gezamenlijke overtuiging de bank ook klaarmaken om in een volgende fase nog steeds een voorloper te blijven in de gebieden waarop we voorop willen lopen.
Jeroen Broekema: Dus in de samenleving wil je aan alle kanten een rol spelen in de energietransitie, de transitie naar een betere verhouding tot natuur en milieu. Maar je bent zelf als organisatie ook in transitie, dat is duidelijk. Die culturele transitie die je noemde, wat moet ik me daar dan bij voorstellen? Cultureel, dan denk ik aan mensen. Moeten mensen anders gaan handelen, moeten ze anders gaan denken?
Jeroen Rijpkema: Ik denk dat we ons ook vooral willen ontwikkelen hoe we met elkaar omgaan en hoe we met elkaar dingen bespreekbaar maken. Ik heb op een recente leiderschapsbijeenkomst nog eens een keer gezegd, “Soms hebben we in zo’n transitie onderwerpen die moeilijk bespreekbaar zijn.” We zijn een hele hechte community die heel graag met elkaar het juiste wil doen, maar dat betekent niet dat je soms geen lastig onderwerp hebt dat je met elkaar moet bespreken. Dan hebben we het gehad over, “Hoe ga je dat nou doen?” Daarmee hebben we ook het concept geïntroduceerd van de zone van het oncomfortabel debat. Heb een moment met elkaar waarin je zegt, “We moeten nu iets vervelends zakelijk bespreken.” Dat staat los van de persoonlijke relatie, maar benoem het dan ook zo, dat je zegt, “We willen hier nu met elkaar over praten.” Andere zeggen dat het courageous conversations zijn. Het zijn Engelse termen, sorry daarvoor, maar het zijn gesprekken vanuit het hart waarvan je zegt, “Ik wil dat nu met jou bespreken.” Benoem dat, doe dat, sluit het ook wel af, maar laten we wel met elkaar ook de oncomfortabele onderwerpen bespreken en niet wegmoffelen, want uiteindelijk worden we daar niet beter van.
Dit is Leaders in Finance met Jeroen Broekema.
Jeroen Broekema: Jijzelf als bestuurder van Triodos Bank bent in een enorme overgang, denk ik. Je hebt natuurlijk een aantal dingen daar tussendoor gedaan, maar dat is even van ABN AMRO naar Triodos. Laten we eerst eens starten met een enorme overgang, of niet?
Jeroen Rijpkema: Ja. Ik denk dat we altijd met elkaar geneigd zijn om te kijken naar de verschillen. Ik denk dat er heel veel meer overeenkomsten zijn dan verschillen. Maar natuurlijk, de gedachte om de positieve maatschappelijke impact leidend te laten zijn voor alles wat je doet, dat is een aspect wat zeer past bij mijn persoonlijke ontwikkeling, mijn persoonlijke groei. Maar dat is wel een andere insteek dan de jaren daarvoor die ik heb gehad. Ik heb natuurlijk die insteek al gemaakt met het opzetten, met transactiemonitoring Nederland waarbij ik zei, “Ik wil vooral mijn kennis en ervaring en energie gebruiken om een positieve bijdrage aan de maatschappij te leveren.” Toen de kans kwam om bij Triodos daarop door te bouwen, dat was voor mij een geweldige mogelijkheid.
Jeroen Broekema: Dat is een beetje flauw, maar ik ga toch even zitten op die verschillen. Want natuurlijk zijn er heel veel overeenkomsten, die kan ik ook wel bedenken. Het blijft bankieren, het gaat om other people’s money waarmee je bezig bent. Maar wat is dat culturele aspect wat nou echt verschilt? Het hoeft niet ABN AMRO te zijn, je kent ook de andere grootbanken vanuit je tijd bij de Nederlandse Vereniging van Banken, maar de grootbanken en Triodos, wat is nou echt een hele grote verschillende manier van denken, wat jou betreft?
Jeroen Rijpkema: Dat is de aanvulling en de prioriteit, denk ik. Alle banken in Nederland stellen het belang van hun klant centraal in hun activiteiten en zijn heel erg bezig om te proberen klanten in staat te stellen op een verantwoorde manier om te gaan met hun geld. Medewerkers zijn daardoor gedreven en proberen tegelijkertijd ook een zeker rendement te realiseren en dat te doen op een manier die past bij de maatschappij. Ik denk dat dat voor alle banken in Nederland geldt. Wat je ziet bij Triodos is dat wij eerst beginnen met die maatschappelijke impact, dat is leidend en daar richten we onze bancaire activiteiten op. Die andere prioriteitstelling, die andere insteek spreekt me zeer aan. Maar dat heeft ook wel bepaalde consequenties, en dat deel ik ook wel met mijn certificaathouders, voor de financiële rendementen die je kunt realiseren. Wij maken bepaalde keuzes om dingen niet te doen, we hebben ook minimum standards. Dus in een aantal activiteiten en een aantal industrieën zijn wij niet actief. De activiteit waar we wel actief in zijn accepteren we ook dat je daar een goed rendement kunt maken, maar geen top rendement. Want uiteindelijk gaat het vooraleerst om die positieve maatschappelijke impact.
Jeroen Broekema: Ik las dat jij via Transactie Monitoring Nederland eigenlijk in contact bent gekomen, misschien uiteindelijk via Transactie Monitoring Nederland, omdat Triodos één van de founders daarvan is, wel de CEO bent geworden. Klopt dat, of heb ik dat verkeerd tot me genomen?
Jeroen Rijpkema: Ik denk dat dat de geheimen zijn die je vooral bij de vorige voorzitter van de Raad van Commissarissen moet achterhalen, hoe dat precies gelopen is. Maar ik heb mijn activiteit bij Transactie Monitoring Nederland in december 2020 overgedragen aan een nieuw team, overigens een uitstekend enthousiast jong en veelbelovend team. Vervolgens dacht ik, “Ik ga het even wat rustiger aan doen en eens even rondkijken.” Toen werd ik begin januari gebeld om te gaan praten met Triodos en daar dan de rol van CEO over te nemen, wat me zeer aansprak. Want ik had nadat ik weggegaan was bij ABN AMRO (link naar de CEO van ABN AMRO, Robert Swaak) ook altijd al een heel groot interesse gehad in Triodos Bank en gelijk certificaten gekocht. Dat heb ik ook in alle gesprekken meteen naar voren gebracht, van “Je praat wel met een certificaathouder, dus ik hoop niet dat dat blokkerend is.” Vrij snel daarna gaf Triodos aan dat ik welkom was als CEO. Of dat te maken heeft met de samenwerking met TMNL, dat weet ik niet. Voor mij was het wel een reden om het heel graag te willen, want ik was al geïnteresseerd in de bank en via Transactie Monitoring Nederland ben ik in staat geweest om met een aantal collega’s van Triodos Bank intensief samen te werken bij de oprichting van TMNL. Dat sprak me zeer aan. Hele leuke vrolijke pragmatische collega’s en ik stond daar zeer voor open.
Jeroen Broekema: Leuk, mooi verhaal! Ik kan me voorstellen dat jij 10-20 jaar geleden nooit had gedacht dat je ooit CEO zou zijn van Triodos.
Jeroen Rijpkema: Nee, maar dat is ook wel één van de leuke dingen in je loopbaan, om ook open te blijven staan voor nieuwe mogelijkheden, voor nieuwe ontwikkelingen. Ik had wel heel duidelijk me voorgenomen – ook toen ik met Transactie Monitoring Nederland aan de slag ging – “Ik wil nu heel graag mijn tijd en ervaring en energie besteden aan dingen met maatschappelijke impact.” Vandaar dat ik het heel mooi vond dat ik de kans kreeg om met zo’n 150 collega’s van vijf verschillende Nederlandse banken te werken aan de oprichting van TMNL. Dat hebben we samen gedaan; ik heb dat niet gedaan, maar ik heb wel mogen leiden. En toen ik de kans kreeg om dat ook bij Triodos te gaan doen, sloot dat heel goed aan bij enerzijds de wens om me te richten op maatschappelijke impact en anderzijds om mijn kennis en ervaring in het bankwezen te gebruiken. Voor mij is het een unieke mogelijkheid.
Jeroen Broekema: Ja, dat kan ik me voorstellen. Een super spannende baan ook, met al die transities die je benoemt en alles wat er in de samenleving gebeurt rondom dit thema. Het lijkt me als bestuurder ook wel zwaar, maar ook wel smullen.
Jeroen Rijpkema: Ja, ik zal niet ontkennen dat het intensief is qua werkbelasting, maar dat vind ik ook gewoon leuk, dat zoek ik ook op. Het is reuze relevant, ik zeg regelmatig ook in interne bijeenkomsten, “Het is natuurlijk altijd moeilijk om terug te kijken naar het verleden, maar één ding is zeker: een bank als Triodos vandaag de dag is haar relevantie meer dan waard.”
Jeroen Broekema: Je geeft een aantal keer aan, “Ik zocht dingen met maatschappelijke impact.” Met TMNL had je dat, nu met Triodos. Waar kwam die sterke wens vandaan? Dat is eigenlijk het eerste deel van de vraag, en het tweede deel is: had je dat ook al in je tijd daarvoor?
Jeroen Rijpkema: Ik denk ook wel in de tijd daarvoor, maar ik heb met heel veel plezier bij ABN AMRO (hier link naar Robin de Jongh, MD bij ABN AMRO) gewerkt. Ik ben van nature ook heel loyaal en probeer op die manier ook impact te creëren. Op het moment dat ik daar weg ben gegaan, ik denk dat het ook een kwestie is van persoonlijke groei, het is ook een moment van een zekere leeftijd, had ik misschien ook wel een toenemend besef dat de manier waarop wij met elkaar leven niet volhoudbaar is. We leven op een manier die eigenlijk inteert op de mogelijkheden van onze kleinkinderen of de kinderen van onze kleinkinderen. Je ziet ook wel, “We moeten een aantal dingen aanpassen.” En de financiële industrie, die natuurlijk sturing geeft aan enorme stromen geld, heeft daar een belangrijke rol in te spelen.
Jeroen Broekema: Eén van de eerdere interviews die ik had met Frank Elderson, directie van de Europese Centrale Bank, zei hij, “Zonder dat de financiële industrie de transitie doorgaat, gaat het gewoon niet gebeuren.” Dan hebben we het over klimaatverandering bijsturen, verlies aan biodiversiteit, enigszins binnen de perken houden, et cetera. Dus het klinkt alsof jij dat volledig onderschrijft.
Jeroen Rijpkema: Ik ben het volledig met hem eens. Uiteindelijk, heel veel activiteiten in onze samenleving, in onze economie worden toch gestuurd door de financiële keuzes die we met elkaar maken en of daar financiering voor beschikbaar wordt gesteld. Ik denk dat banken daar een belangrijke rol in spelen.
Jeroen Broekema: Helder. Als we even helemaal teruggaan, kan je nog je eerste werkdag voor de geest halen? Want je begon bij ABN AMRO, was dat je allereerste baan?
Jeroen Rijpkema: Dat was mijn allereerste baan en die kan ik me zeker nog voor de geest halen. Toen was ik natuurlijk zo groen als gras en dan kom je als een jonge bediende daar binnen. Waar ik veel baat bij heb gehad is dat ik een mooie opleiding mocht volgen, dat was toen een traineeship, waar je de kans in krijgt om gedurende een periode van destijds twee jaar je te oriënteren op diverse onderdelen binnen het bedrijf. Ik heb in die periode ook een tijd in het buitenland mogen werken en studeren, in Parijs. Daar heb ik veel baat bij gehad.
Jeroen Broekema: Was het toen ABN AMRO of was het toen nog ABN of AMRO?
Jeroen Rijpkema: Toen was het nog ABN en AMRO. Je wil natuurlijk weten bij wie ik begonnen ben, dat wil iedereen weten. Maar het was destijds nog bij ABN.
Jeroen Broekema: Hoe kwam je daar terecht?
Jeroen Rijpkema: Eigenlijk via mijn studie. Ik ben afgestudeerd op de scheepshypotheek als financieringsvorm, dat heb ik destijds bij ABN gedaan. Het voert te ver nu om daarover uit te wijden, maar dat is eigenlijk een interessant product, de scheepshypotheek. Daar heb ik een scriptie over geschreven en toen ben ik met ABN in contact gekomen en met het bankwezen. Toen dacht ik, “Het is eigenlijk een hele interessante sector om toch middenin de maatschappij te staan.” Want met een bank kom je met heel veel uiteenlopende activiteiten in de maatschappij in aanraking.
Jeroen Broekema: Wist je altijd al dat je in de financiële sector wilde werken? Wanneer was het punt dat je dacht, “Dit wil ik doen”?
Jeroen Rijpkema: Eigenlijk via mijn stage en ik had wel door mijn studie bedrijfskunde interesse in het denken in het bedrijfsleven. Een bank was daar een hele mooie gelegenheid voor, om niet specifiek voor één type bedrijf of één type functie te kiezen, maar echt middenin de samenleving te staan en het omgaan met verschillen type activiteiten samenleving. Maar ik heb ook heel lang gedacht om geschiedenis te gaan studeren. Ook toen ik eigenlijk klaar was met Transactie Monitoring Nederland, toen was dat echt een optie die op tafel lag en waar ik serieus over na wilde denken. Toen was Triodos me te snel af, dus uiteindelijk ben ik met heel veel plezier bij Triodos gaan werken. Maar dat is nog steeds een optie die op tafel ligt, op het moment dat ik toch een keer ook dit mag afronden, dat ik misschien ook nog geschiedenis ga studeren.
Jeroen Broekema: Helder. Je zei, “Ik was zo groen als gras”, dat vond ik mooi, natuurlijk, met Triodos. Maar los daarvan, kan je je herinneren welke dingen je nog moest leren toen je net startte en waar je echt in de beginfase op terugdenkt, “Zo was ik toen”?
Jeroen Rijpkema: Ik ben geboren in Amsterdam, maar ben op hele jonge leeftijd verhuisd naar West-Brabant. Daar ben ik opgegroeid. En als je dan gaat werken in Amsterdam op het hoofdkantoor van het toenmalige ABN aan de Vijzelstraat, wat toch een heel groot statig gebouw is, en je komt daar binnen als 23-jarige, dan moet je best nog wel heel veel leren. In die tijd was het bankwezen nog best een formele wereld. Om gewoon met stropdas naar kantoor te gaan, dat had ik een paar weken daarvoor nog niet meegemaakt en ik moest echt ook wel even zoeken naar wat kledingadviezen van, “Hoe kleed je je om naar kantoor te gaan op de Vijzelstraat in Amsterdam?”
Jeroen Broekema: Vond je het meteen leuk? Of wat je vaak hoort, was werken in het begin iets waarvan je dacht, “Ga ik nou voor de rest van mijn leven dit soort dingen doen?”
Jeroen Rijpkema: Ik denk dat dat laatste geldt in het begin, dan ga je toch door een groot gewenningsproces heen. Zeker in die tijd, dat was echt een andere tijd, veertig jaar geleden, met hiërarchie en formaliteit. Dat waren echt andere tijden. Ik ben ook blij dat we daar met elkaar en als maatschappij veel verandering hebben gezien, ik vind het ook echt veel vooruitgang. Maar in die tijd kon je niet zomaar even de baas van de baas van de baas aanspreken. Dat was gewoon not done. Dat is gelukkig nu toch allemaal wat genormaliseerd.
Jeroen Broekema: Het zou ondenkbaar zijn als ik dit interview zou houden met de CEO toen en met ‘je’ zou beginnen en in een trui en overhemd zou zitten. Dat zou echt ondenkbaar zijn, denk ik. Je zei dat je in West-Brabant bent opgegroeid, zou je iets meer willen delen over hoe je bent opgegroeid?
Jeroen Rijpkema: Ja, ik ben de jongste van een gezin van drie. Ik ben opgegroeid in een ondernemersgezin, waar sporten en het behalen van resultaten en een zekere prestatie belangrijk waren. Mijn ouders zijn op een zeker moment gescheiden, ik denk dat dat ook wel geholpen heeft bij het ontwikkelen van een zekere zelfstandigheid en onafhankelijkheid. Ik ben wel altijd erg gericht geweest op zelfstandig en onafhankelijk zijn.
Jeroen Broekema: Op welke leeftijd gingen ze scheiden, hoe oud was jij toen?
Jeroen Rijpkema: Ik denk een jaar of 13-14. Ik heb het geluk gehad dat ik op jonge leeftijd mijn vrouw heb mogen ontmoeten, op mijn eindexamenfeest. Daar ben ik dus al heel lang mee samen, en daar ben ik ook in een heel warm gezin terechtgekomen. Dus elke keer als ik kijk naar mensen die van invloed zijn geweest op mijn leven, dan is dat eerst en vooral eerst mijn vrouw en mijn eigen ouders, maar ook zeker mijn schoonouders. Dat heeft me gevormd, dat heeft me gemaakt wie ik ben.
Jeroen Broekema: Mooi! Wil je delen wat je ouders deden qua werk?
Jeroen Rijpkema: Mijn vader was ondernemer in bouwmaterialen, die is daar heel actief in geweest tot op late leeftijd. Toen hij 65 werd, wilde hij ook nog iets goed doen met zijn leven en toen is hij geëmigreerd naar Zuid-Afrika en heeft daar een bedrijf opgezet om huizen te bouwen tegen een relatief lage prijs. Dat heeft hij zeven jaar gedaan en op zijn 72-73 is hij weer teruggekomen in Nederland. Dat gaf ook altijd aanleiding dat mijn moeder zei tegen mijn vrouw, “Je weet met wie je getrouwd bent.” Dus als die dan weer te druk was met zijn werk, gaf ze ook aan, “Kijk naar zijn vader, kijk naar zijn broer, je weet met wie je getrouwd bent.” Dus dat is verder geen onderwerp.
Jeroen Broekema: En het bedrijf qua het ondernemerschap werd niet doorgezet door één van de kinderen?
Jeroen Rijpkema: Nee.
Jeroen Broekema: Dat was klaar. En je moeder, wat deed die?
Jeroen Rijpkema: In die tijd was het toch nog vrij normaal, begin jaren ’60 en mijn broer en zus zijn ouder, dus jaren ’50-’60, dat zodra er een gezin gesticht werd de vrouw het huishouden ging runnen en het sociale leven ging runnen. Dat heeft mijn moeder ook gedaan.
Jeroen Broekema: Wat ik ook altijd leuk en interessant vind om te vragen, in die opvoeding, hebben jullie nog dingen meegekregen waarvan je later dacht, “Dat is eigenlijk wel anders dan wat de meeste mensen hebben meegekregen”? Zijn er nog aspecten die bij jullie thuis echt belangrijk waren, waarvan je later bij vrienden of anderen dacht, “Dat is toch interessant; dat viel toch enigszins op”?
Jeroen Rijpkema: Ik weet niet of het echt anders is, ik denk dat er altijd wel accenten zijn. In mijn jeugd was dat sport, lichamelijke ontwikkeling en het behalen van resultaten. Maar ook het leren kennen van de waarde van geld was heel belangrijk. Dus ik ben ook al op hele jonge leeftijd opgevoed met, “Als je iets wil hebben in je leven, moet je daarvoor werken.” Dus ik werkte al op mijn tiende en twaalfde bij de boer in de vakantie en ik ben ook heel jong begonnen, ook tijdens mijn studie, om gewoon een bijbaantje te hebben als postsorteerder. Dat was niet zozeer of mijn ouders het wel of niet konden betalen, maar je werd opgevoed met, “Als je iets wil hebben in je leven, moet je daar ook gewoon voor werken.” Bij mijn schoonouders kwam ook heel erg de aandacht voor gevoel en harmonie en cultuur naar voren. Dus ik ben gelukkig dat ik beide aspecten zo heb meegekregen. Maar bijvoorbeeld in mijn eigen jeugd ben ik niet opgegroeid met piano spelen of klassieke muziek; dat was toch meer de andere kant. Die kant heb ik meer meegekregen bij mijn schoonouders.
Jeroen Broekema: Helder. Ben je verder nog religieus opgevoed?
Jeroen Rijpkema: Ik denk dat in die tijd, we praten natuurlijk over de jaren ’60-’70, religie nog steeds een punt van relevantie was in veel Nederlandse gezinnen. Maar daar werd bij mij thuis niet dwingend of dominant mee omgegaan. Religie speelde zeker een rol, de kerk speelde zeker een rol, maar niet dwingend.
Jeroen Broekema: Helder. Je gaf al aan dat je je vrouw ontmoette tijdens het eindexamenfeest. Die is heel belangrijk geweest, die kant van de familie hoor ik je een paar keer zeggen. Wat zijn nog meer belangrijke mensen, met of zonder naam, geweest in jouw leven die cruciaal zijn geweest in wat je bent gaan doen en hoe je bent gaan denken?
Jeroen Rijpkema: Ik denk niet heel veel anders dan bij andere mensen. Een paar zeer lange jaren en decennialange vrienden, maar ook in het werk toch een aantal mensen waar je op het moment dat er belangrijke keuzes te maken zijn toch een keer je oor te luisteren legt van, “Hoe zie jij dingen? Heb ik mijn gedachten goed op orde?” Ik denk dat de keuze die je maakt in je leven nooit iemand anders voor je kan maken, maar ik denk dat het wel verstandig is om met mensen die je echt vertrouwt en die zich ook echt kunnen verplaatsen in jouw positie te klankborden. Er zijn zeker momenten geweest, vaak op het moment dat ik van baan ging veranderen of van rol ging veranderen, dat voordat ik dat besloot toch altijd wel even mijn oor nog te luisteren heb gelegd bij mensen waarvan ik dacht, “Die hebben nu echt een relevante kijk erop, daar moet ik eens even mee sparren.”
Leaders in Finance met Jeroen Broekema.
Jeroen Broekema: Wat jou nu drijft in deze rol heb je volgens mij al heel helder toegelicht, waar je motivatie vandaan komt en je drive. Hoe was dat in die beginfase toen je ging studeren en daarna je eerste paar banen had? Wat dreef je toen?
Jeroen Rijpkema: Eigenlijk een aantal dingen. Dat zeg ik ook altijd tegen jonge mensen, ik denk dat het in het begin van belang is om verschillende ervaringen op te doen. Dus ik heb ook altijd geprobeerd om verschillende rollen te vervullen. Ik ben relatief jong leiding gaan geven, ik heb in verschillende klantensegmenten gewerkt in Nederland en internationaal. Maar je probeert toch een aantal ervaringen mee te nemen die je vormen, maar die je ook een zekere flexibiliteit geven in termen van je kunnen aanpassen, dingen snel kunnen opnemen en kunnen leren. Op die manier heb ik me proberen te ontwikkelen.
Jeroen Broekema: Maar wilde je ook graag carrière maken? Dat vind ik wel interessant, want je vertelde dat je best ook wel competitief was in je jeugd. Had je dat toen ook al? Je bent een hele harde werker.
Jeroen Rijpkema: Dat is eigenlijk wel een goede vraag, toen ik begon bij de toenmalige bank en met die traineeship opleiding was mijn ideaal op dat moment om ooit in mijn loopbaan districtsdirecteur te worden. Districtsdirecteur was dan een directeur die een gebied overzag met een aantal kantoren, retail en zakelijk. Dat leek mij een realistische ambitie.
Jeroen Broekema: Ben je het ooit geweest?
Jeroen Rijpkema: Nee, nooit geworden. Geleidelijk aan verandert natuurlijk de organisatie en daarom is het ook van belang dat je ook gewoon zelf flexibel blijft. Dat zien we nu allemaal, een organisatiestructuur blijft nooit eindeloos hetzelfde. En op een gegeven moment groei je, maar ik had nooit gedacht dat ik terecht zou komen in een rol om een bank te mogen leiden. Dat is ook nooit het doel geweest. Ik denk ook dat dat niet verstandig is, om je daarop vast te pinnen. Zo heb ik het nooit gedaan, ik heb altijd wel de wens gehad om mezelf te ontwikkelen en het beste van mezelf te geven en eruit te halen binnen de grenzen van wat er mogelijk is. Ik ben ook niet iemand die maximaliseert, ik ben iemand die optimaliseert. Maar als ik iets deed, keek ik “Hoe kan ik me verder ontwikkelen?” Maar ik heb me nooit vastgepind van, “Ik moet per se dat en dat worden.” Er zijn me in die zin gewoon heel veel dingen overkomen omdat mensen zeiden, “Zou je dat willen doen?” En ik zal het niet ontkennen, als men dat dan vroeg, dacht ik, “Kan ik dat wel? Dat vind ik wel heel spannend, durf ik dat wel?” Als je er dan eenmaal in zit en je daaroverheen zet, blijkt dat je toch veel meer kunt dan je misschien oorspronkelijk dacht. Maar ik heb in het begin nooit gedacht, “Dat doe ik wel even.”
Jeroen Broekema: En die gedachte van, “Kan ik dat wel?”, deelde je dat dan ook of camoufleerde je dat?
Jeroen Rijpkema: Nee, dat deelde ik zeker. Er zijn ook wel momenten geweest dat mensen mij echt moesten overtuigen van, “Dat kun je echt, doe het nu maar.”
Jeroen Broekema: Heb je het ook weleens niet gedaan, omdat je dacht, “Dit kan ik niet, het is niet verstandig op dit moment”?
Jeroen Rijpkema: Ik heb wel een aantal dingen niet gedaan, maar die hebben toch minder te maken met mijn loopbaan in de financiële sector. Maar er zijn wel dingen geweest die ik bewust niet gedaan heb. Ik vond dat dat type bedrijf of die type uitdaging niet bij me pasten. Ik ben ook van nature een loyaal persoon, dus ik heb me heel erg in dienst gezet van het bedrijf. Op een gegeven moment waren er bepaalde momenten, zoals de corporate call; het bedrijf vraagt je iets. Ik denk ook wel dat je heel goed moet nadenken, zo zit ik in elkaar, van “Hoe kan ik mijn kracht het best inzetten voor het bedrijf?” Er zijn best wel momenten geweest dat ik dacht, “Dit past mij privé niet goed, maar het is wel voor het bedrijf van belang”, dan ga ik het toch doen.
Jeroen Broekema: Als we even naar dat eerste punt teruggaan over, “Kan ik het wel?” Uiteindelijk zette je je daar dus wel overheen en deed je het wel. Je zocht een bepaalde bevestiging en ging even voor jezelf goed na, “Kan ik het?”, maar uiteindelijk deed je het dus wel altijd?
Jeroen Rijpkema: Ja.
Jeroen Broekema: Helder. Je zei ook, “Ik ben al vroeg gaan leidinggeven.” Dat moet ik eigenlijk niet aan jou vragen, maar wat voor een soort leidinggevende ben je?
Jeroen Rijpkema: Ja, dat moet je misschien inderdaad toch aan anderen vragen. Ik denk ook niet dat er één uitspraak is, ik denk dat het wel van belang is in leiderschap dat je authentiek bent. Ik vind integriteit een open deur, maar ik vind het wel essentieel. Onafhankelijkheid vind ik van belang en uiteindelijk gaat het ook om: Heb je een aantal leiderschapsstijlen die je kunt combineren? Kun je richting geven? Kun je mensen motiveren en inspireren? Kun je op een democratische manier waarin iedereen tot zijn of haar recht kan komen leidinggeven? Kun je ook op een moment dat het een keer heel moeilijk is echt richting geven en knopen doorhakken? Kun je mensen coachen?
Jeroen Broekema: Is dat een beschrijving van jou of een beschrijving van de theorie?
Jeroen Rijpkema: Nee, ik probeer al die dingen wel te combineren. In de ene fase zal ik sommige dingen iets beter doen dan in een andere fase. Maar uiteindelijk, in termen van leiderschap, denk ik dat al die aspecten ook wel in mij te herkennen zijn.
Jeroen Broekema: Is er iets wat er voor jou uitspringt, waarvan je zegt, “In die hoek voel ik me meest senang als manager”?
Jeroen Rijpkema: Ik denk dat ik me het meest senang voel in dingen samen doen en mensen verbinden en gezamenlijk motiveren.
Jeroen Broekema: Mooi! Ook dat conflict mijden, wat je eerder beschreef, wat je meegekregen hebt.
Jeroen Rijpkema: Je zult soms in de zone of uncomfortable debate moeten gaan om moeilijke dingen met elkaar te bespreken, maar ik denk dat een conflictmodel als zodanig niet bijdraagt tot een evolutionaire ontwikkeling van een bedrijf.
Jeroen Broekema: Dat is mooi. Ik schreef het eerder op in mijn aantekeningen, de zone van het oncomfortabele debat, dat vond ik wel prachtig. Die ga ik onthouden. We hebben bij Leaders in Finance ook altijd een teaser en een pleaser. Om te starten met de teaser, het gaat natuurlijk over waar jij veel mee in de financiële wereld in het nieuws bent op dit moment. Voor wat betreft alle commotie rondom de certificaathouders heb ik de volgende stelling: Hoe vervelend en pijnlijk het wellicht ook is voor individuele gevallen van certificaathouders die echt hun geld nodig hebben, Triodos doet het juiste en had dat alleen wat sneller en wat eerder moeten doen. Ben je het daarmee eens?
Jeroen Rijpkema: Ik ga geen uitspraken doen over het verleden. Ik zeg wel dat we nu proberen zo snel en goed mogelijk het vraagstuk van de onverhandelbaarheid van certificaten op te lossen. Daar heb ik ook bij gezegd dat geen oplossing mogelijk is die niet een zekere impact zal creëren op de betrokken certificaathouders. Maar het is wel aan ons om te proberen dat op een zo goed mogelijke en eerlijk mogelijke manier te doen.
Jeroen Broekema: Als ik me in jouw schoenen verplaats, ik zou heel graag ook weer over andere onderwerpen willen praten en je wordt ook door mij nu weer daarop bevraagd.
Jeroen Rijpkema: Ja, maar ik praat toch echt over heel veel andere onderwerpen. Ook in dit gesprek praten wij hier kort over en we praten over heel veel anders. Ook wat je aangaf bij de UvA, ik heb heel veel jonge mensen kunnen inspireren en aanspreken op wat zij kunnen bijdragen aan positieve maatschappelijke impact. Dus ik voel helemaal niet dat dit alles domineert, maar tegelijkertijd is het een heel belangrijk onderwerp voor 43.500 certificaathouders. Dus het is ook volstrekt normaal dat we daar in mijn rol ook veel tijd aan besteden.
Jeroen Broekema: Duidelijk, helder. Aan de pleasende kant, we hebben het heel kort voorbesproken in het voorgesprek. Normaal stel ik de vraag, “Heb je bepaalde boeken die je aanspreken?”, maar vandaag stel ik de vraag, “Heb je een film of een boek dat je aanspreekt?”
Jeroen Rijpkema: Beide kan, maar ik vind nog steeds één van de meest inspirerende films, en er zijn er heel veel, Invictus. Dat gaat over de periode van transitie van Zuid-Afrika naar de vrijlating en het aantreden van Nelson Mandela. Wat ik zo mooi vind aan die film, maar ook gewoon in wat hij gedaan heeft, is dat de realiteit vraagt dat we soms onszelf ook aanpassen, opnieuw uitvinden, dat we afstappen van ingenomen standpunten. En in die film stelt op een gegeven moment een reporter aan Mandela de vraag, “Waarom bent u ineens nu voor de bokkies? U bent veranderd.” Waarop Mandela antwoordt, “Als ik niet kan veranderen, hoe kan ik dan mijn mensen vragen om te veranderen?” Ik denk dat we er met elkaar baat bij hebben om na te denken, “Hoe veranderen we ons aan wijzigende omstandigheden? Hoe spelen we daarop in? Hoe doen we dat gezamenlijk?” Dat vind ik een hele inspirerende film, ook hoe hij daar verder gestalte aan geeft. Dat vind ik een voorbeeld voor velen en dat gebruik ik ook vaak zelf als inspiratie en ook in gesprekken.
Jeroen Broekema: Leuk. Je hebt naast Triodos Bank ook een nevenfunctie bij de Keukenhof. Hoe kom je daarbij en waarom doe je dat?
Jeroen Rijpkema: Daarnaast ben ik ook nog betrokken bij Social Finance Nederland. De Keukenhof is een fantastisch visitekaartje voor Nederland. Als je kijkt voor de coronapandemie, trok het in 2019 anderhalf miljoen bezoekers in negen weken. Er is eigenlijk geen publieksattractie in Nederland die zoveel bezoekers trekt in zo’n korte tijd. Het is een hele vrolijke omgeving, iedereen die daar komt is vrolijk en gaat ook vrolijk weg. Helaas door de coronapandemie is het twee jaar lang gesloten geweest, maar dit jaar is het weer geopend. Ik kan alleen maar blij zijn dat de Keukenhof en de eigenaarsstichting Graaf Carel van Lynden goed door de coronacrisis heen gekomen is. Want Keukenhof is de bloemententoonstelling, maar daaromheen is een fantastisch mooi landgoed met een kasteel. Ik kan iedereen aanraden om daar een keer naartoe te gaan. Ik vind het leuk om daar wat tijd aan te besteden. Het is een visitekaartje voor Nederland en het is een vrolijke omgeving en tegelijkertijd ook een omgeving waar verduurzaming nog verder moet gaan plaatsvinden, want het is een belangrijk punt van aandacht. En daar wordt ook aan gewerkt. Ook daar wil Keukenhof een rol in spelen.
Jeroen Broekema: Leuk! Ik kan het niet nalaten om nog even te vragen naar Social Finance NL. Wat is dat precies en wat doe je daar?
Jeroen Rijpkema: Dat is opgericht door een aantal jonge enthousiaste mensen en die proberen met een andere manier van financieren ook positieve impact te creëren. Dat gaat heel erg over output-based financing. Om een voorbeeld te geven, er wordt nu een zogenaamde health impact bond gelanceerd om een proces van preventie te financieren in Limburg. Dat gaat over valpreventie, hoe zorg je nou dat oudere mensen getraind worden en geïnformeerd worden hoe ze vallen zo veel mogelijk kunnen voorkomen? Dat is natuurlijk veel beter voor die mensen, het bespaart een hoop menselijk leed. Tegelijkertijd is het ook goed voor het besparen van kosten in de ziekenzorg. De manier waarop zij het nu doen is dat je uiteindelijk wordt beloond als het aantal mensen wat door valincidenten medische zorg nodig heeft statistisch beperkt wordt, daarmee wordt dan de financiering daarvan terugbetaald en krijg je een bepaald rendement. Maar als het resultaat niet gehaald wordt, hebben de investeerders daar ook last van. Dat soort concepten, om daarover na te denken, is interessant. Het is een jonge groep mensen die zich geweldig ontwikkelen, ik vind het leuk om daar een bijdrage aan te mogen leveren.
Jeroen Broekema: Leuk dat we Keukenhof en Social Finance NL besproken hebben. Ik heb alle 114 Leaders in Finance die ik heb mogen interviewen altijd ook dezelfde vraag gesteld, dat is namelijk: heb je tips voor starters, specifiek het liefst in de financiële sector? Je hebt al aangegeven, “Ga veel ervaring opdoen, ga als het kan internationaal. Het is niet nuttig om van te voren te denken dat je CEO wil worden, maar ga gewoon aan de slag.” Ik noem er alvast een paar die je al genoemd hebt, maar misschien wil je er nog wel iets aan toevoegen. Als Jeroen Rijpkema vandaag zou starten in de financiële sector, wat zou je hem meegeven?
Jeroen Rijpkema: Eerst en vooral zou ik zeggen, “Wees jezelf.” Dus wat ik eerder zei, authentiek, integer en onafhankelijk, dat zijn hele belangrijke termen. Sta open voor verandering en zoek ze ook op. Ik denk dat we in een wereld werken waar het tempo van verandering hoog is, zeker in de financiële industrie. Zie wat er allemaal gebeurt met digitalisering, Artificial Intelligence, Blockchain, er gaan veel zaken veranderen, los nog van alle regelgeving. Zorg dat je veel verschillende ervaring opdoet en werk aan een zekere eigen wendbaarheid zodat je je niet over een aantal jaren in een positie bevindt dat die rol minder relevant is of minder gevraagd is. Ik zou iedereen adviseren om daar expliciet naar te kijken.
Jeroen Broekema: Wat al een paar keer door mijn hoofd schiet tijdens dit gesprek zijn die twee woorden, authenticiteit en loyaliteit. Gaan die altijd samen, zijn die altijd bij jou goed samen gegaan?
Jeroen Rijpkema: Ja, in mijn geval wel. Maar ik kan me voorstellen dat dat niet altijd samen gaat. Als een organisatie of de cultuur in een organisatie sterk verandert en niet meer aansluit bij wie jij bent, dan is dat ook een moment om te zeggen, “Ik moet elders gaan kijken.”
Jeroen Broekema: Duidelijk. Privé en werk, sommige mensen zeggen, “Dat onderscheid bestaat niet”, anderen zeggen, “Dat is er wel degelijk.” Hoe heb jij dat altijd gedaan en hoe doe je dat nu? Het is een intense baan die je nu hebt, hoe manage je dat? Hoe blijf je in balans, zowel mentaal als fysiek?
Jeroen Rijpkema: Ik denk dat ik niet het schoolvoorbeeld ben van een goede work-life-balance. Dus ik zou vooral ook iedereen aanraden om daar niet naar te kijken. Ik voel me er overigens goed bij, want voor mij is het een vrije keuze. Ik denk dat dat ook heel belangrijk is. Ik doe dit gewoon omdat ik het echt intrinsiek leuk vind en ook intrinsiek waardevol vind om mijn tijd aan te besteden. Zeker aan Triodos, dat vind ik echt intrinsiek waardevol. Hoeveel tijd het me ook kost en hoeveel privétijd ik er ook extra aan besteed, maar ik denk dat we echt met hele goede dingen bezig zijn. Dus ik denk dat dat belangrijk is. En zoals een bekende in de HR-wereld me zei, “Jouw uitdaging is de juiste balans te vinden tussen baan en bestaan.” Toen ik wegging bij de vorige financiële werkgever ging ik een tijd naar meer het leven in het bestaan. Dat vond ik heerlijk. En nu leef ik weer in de baan. Maar ook dan kun je nog steeds leuke dingen doen. Ik had afgelopen dinsdag best een intensieve dag met de bijeenkomsten met onze certificaathouders, maar ik had van tevoren al gepland dat ik ‘s avonds met mijn vrouw naar Carré zou gaan en ging ik naar een geweldig optreden van Brigitte Kaandorp en Jenny Arean. Dan ben je ineens na een hele intensieve dag werken in een andere wereld en is er gewoon geen kans meer om over werk na te denken en gaan dingen ook allemaal in een ander perspectief staan. Ik denk aan de ene kant vol intentie en passie werken voor je werk, maar tegelijkertijd ook wel momenten inbouwen om te relativeren, en toch ook zien dat het heel relevant is maar niet het enige relevante in het leven, dat geeft me de kracht om door te gaan.
Jeroen Broekema: Mooi! Heb je nog andere voorbeelden van ontspanning voor jou? Dus Carré, cultuur, theater, nog anderen?
Jeroen Rijpkema: Dat is belangrijk. Gewoon een goed diner en een goed gesprek met vrienden, een diner met mijn geliefde schoonmoeder van 88 jaar, wandelen met mijn vrouw, dat zijn de dingen waar ik mijn energie en ontspanning uit haal.
Jeroen Broekema: Heb je nog bepaalde vragen waarvan je zegt, “Jeroen, in al die interviews die nog gaan komen, die zou je eens wat vaker moeten stellen aan die CEO’s”? Het kan ook zijn dat ik hem dan aan jou stel, dat zeg ik er maar even bij als disclaimer.
Jeroen Rijpkema: Ik denk met de financiële wereld – en ik wil dat niet belerend doen – met elkaar blijven nadenken over welke rol de financiële wereld kan spelen in het verbeteren van onze maatschappij op het gebied van klimaat, natuur, biodiversiteit, sociale inclusie en heel veel andere terreinen. Dat is een hele belangrijke, denk ik. En als we het allemaal doen, denk ik echt dat dit een game changer kan zijn. Daarnaast denk ik voor iedereen in de financiële wereld, je weet hoe enthousiast en gemotiveerd ik was bij mijn activiteiten rondom TMNL, wees heel alert en denk ook echt zelf wat je kunt doen in de strijd tegen witwassen. Ik denk dat witwassen één van de onderschatte problemen in onze maatschappij is vandaag de dag, maar het is een heel eroderend iets, crimineel geld. Dus geld verkregen uit criminele activiteiten, zo omvangrijk. Het kan circuleren in onze maatschappij en activiteiten financieren waarvan iedereen zegt, “Daar wil ik niet bij betrokken zijn.” De mensen in de financiële sector kunnen daar een bijdrage aan leveren. Niet alleen, dat moeten we natuurlijk doen met opsporingsautoriteiten en met justitie, met andere partijen. Maar het feit dat we het met anderen moeten doen, wil niet zeggen dat we er zelf ook niet iets aan kunnen doen. Ik denk dat in de financiële sector ieder individu heel alert moet zijn, “Wat zie ik gebeuren? Begrijp ik het? Als ik het niet begrijp, wat doe ik er dan aan?”
Jeroen Broekema: Dat is een onderwerp dat mij ook erg aan het hart gaat en daar kom ik zo nog even op terug, op korte termijn, met bedankjes voor jou. Er is nog één ding wat ik met jou wil bespreken, dat intrigeert mij, dit is toch een persoonlijk interview. Jij lijkt zo gemotiveerd te zijn voor de maatschappelijke cause en tegelijkertijd denk ik, “Hij is ook baas geweest van de diamantenclub van ABN AMRO, heeft jarenlang natuurlijk voor de bank gewerkt die daar was waar Shell was, dan denk ik, “Hoe zit dat nou precies in elkaar?” Snap je wat ik bedoel? Het is misschien niet echt een duidelijke vraag, maar was die motivatie er dan altijd? We hebben het er al een beetje over gehad, maar ik gooi hem toch nog één keer hier op tafel, om daar nog iets meer over te leren.
Jeroen Rijpkema: De persoonlijke groei die ik doorgemaakt heb, is dat nu voor mij de maatschappelijke impact bovenaan staat. Ik denk dat in een eerdere fase en leven het klantbelang en het goede doen voor klanten bovenaan stond, maar altijd wel op een maatschappelijk verantwoorde wijze. Ik kan me niet herinneren dat ik betrokken ben geweest bij activiteiten waarvan ik zeg als persoon, “Daar zou ik niet bij betrokken willen zijn.” En ook binnen andere financiële instellingen heb je ook ethische commissies waar over bepaalde zaken gesproken worden van, “Willen we daar wel bij betrokken zijn?” Dus laten we ook erkennen dat de hele financiële sector, in ieder geval in Nederland, met dit soort onderwerpen nadrukkelijk bezig is. Alleen, wat je ziet bij Triodos is het uitgangspunt dat het gaat om het creëren van maatschappelijke impact en daar stellen wij onze bancaire activiteiten voor beschikbaar. Triodos is heel strikt in een aantal sectoren waarin wij niet actief willen zijn en dat ondersteun ik. Had ik dat tien jaar eerder kunnen doen, ongetwijfeld. Maar ik denk dat ieder mens zich ontwikkelt en ik heb daar ook een ontwikkeling in doorgemaakt. Ik ben blij dat ik nu die kans heb om het alsnog te doen.
Jeroen Broekema: Dank voor die mooie toelichting. Als allerlaatste, ik heb jou ontzettend veel mogen vragen, daar ga ik je zo ook uitgebreid voor bedanken. Heb jij nog iets waarvan je zegt, “Jeroen, dat had ik graag nog willen toelichten of benoemen of willen zeggen”? Of zeg je, “We call it a day”?
Jeroen Rijpkema: Ik hoop dat er ook mensen zijn die naar deze podcast luisteren die net begonnen zijn in de financiële industrie of die met mensen praten die in de financiële industrie willen werken. Ik denk dat de financiële industrie echt een hele mooie relevante sector is om je loopbaan op te bouwen. Daar kun je heel veel betekenisvol werk doen voor de maatschappij en je kunt jezelf er ook heel goed in ontwikkelen. Waarom zeg ik het? Omdat er vandaag de dag ook andere sectoren zijn die misschien net iets aantrekkelijker lijken of net iets sexier klinken. De financiële sector is nog steeds een hele mooie omgeving om in te werken. Toen ik wegging bij ABN AMRO dacht ik, “Ik ga allemaal andere dingen doen, maar niet in de financiële sector werken.” Uiteindelijk ben ik dolgelukkig dat ik weer bij Triodos in de financiële sector kan werken, maar wel met de focus op maatschappelijke impact.
Jeroen Broekema: Prachtige toevoeging nog, prachtig einde ook. Jeroen, heel erg bedankt voor al je tijd. Ik zei het net al, ik heb ontzettend veel mogen vragen, waarvoor dank. Ik heb twee bedankjes voor je, het ene is niet echt een bedankje, dat is namelijk het rapport wat wij hebben uitgebracht waar we zestig leiders in de anti-money laundering hoek hebben bevraagd in een enquête. Je hebt het hier ook uitgebreid besproken, dat AML je aan het hart gaat, dus dat rapport geef ik je mee. Daarnaast Oliver Bullough, ik heb hem recent geïnterviewd, die podcast is nu net online als mensen dit horen of komt op korte termijn online. Maar zijn nieuwste boek is Butler to the World, ik heb een versie voor jou meegenomen. Dat is ook gesigneerd door Oliver Bullough zelf, dus dat ga ik zo aan jou geven. Maar nogmaals, heel erg bedankt voor je tijd!
Jeroen Rijpkema: En jij bedankt voor de gelegenheid en heel veel succes met deze inspirerende serie!
Dit was Leaders in Finance, we hopen dat je deze aflevering met veel plezier hebt beluisterd. We stellen je feedback erg op prijs. Wat houdt je bezig en over wie wil je meer horen? Laat het weten via een Apple of Google review. Dat kan ook via de social media kanalen of direct via een email. We kunnen het enorm waarderen als je dat doet. Tot slot danken we onze partners voor hun steun, dat zijn Kayak, EY, Odgers Berndtson executive search en Roland Berger. Bedankt voor het luisteren!